Samouczek Finale 4: Edycja nut

Po wprowadzeniu nut prawdopodobnie okaże się, że przed kontynuowaniem pracy należy wprowadzić pewne poprawki do partytury. Konieczne może być dodanie pięciolinii, dostosowanie liczby taktów, skopiowanie czegoś, co już zostało napisane i wykorzystanie tego później lub zmiana tonacji. W tym samouczku dowiesz się, jak najlepiej wprowadzić te i inne zmiany.

Praca z pięcioliniami

Dodawanie, zmienianie, zmiana kolejności i usuwanie pięciolinii

Mimo że Kreator daje możliwość skonfigurowania partytury przed rozpoczęciem pracy, Finale daje również swobodę zmiany instrumentacji podczas pracy.

W tej lekcji dowiesz się, jak:

1. Dodać nowe instrumenty do partytury
2. Zmienić kolejność instrumentów
3. Zmiana wyglądu wybranych taktów pięciolinii
4. Usunąć instrumenty

Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz Dokument samouczka Tutorial 4.MUSX.

Dodawanie instrumentów

Menedżer partytury Finale zapewnia pełną kontrolę nad wszystkimi aspektami instrumentów w partyturze, w tym transpozycjami, kolejnością i stylami notacji.

Aby dodać instrumenty

Wskazówka: Po wybraniu wstępnie ustawionej kolejności partytury, takiej jak Orkiestra lub Chór, Finale dodaje nowe instrumenty w tej kolejności. Jeśli wybrana jest niestandardowa kolejność nut, Finale dodaje nowy instrument nad tym, który jest aktualnie podświetlony.

1. Wybierz Okno > Menedżer partytury i kliknij zakładkę Lista instrumentów.
2. Kliknij Dodaj instrument…
3. W pierwszej kolumnie wybierz Wszystkie, w drugiej Dęte drewnianie, a w trzeciej kliknij dwukrotnie na Klarnet B.
4. Powtórz te kroki, aby dodać Flet, Gitarę (Strunowe szarpane), i Zestaw bębnów (Bębny).

---

Zmiana kolejności pięciolinii

Aby zmienić kolejność pięciolinii

1. Kliknij ikonę przeciągania  obok Fortepian.
2. Przeciągnij go w dół, aż znajdzie się poniżej fletu.

Zauważysz, że zmiany są natychmiast odzwierciedlane w partyturze. 

Wskazówka: Menedżer partytury może pozostać otwarty podczas edycji za pomocą innych narzędzi lub zmiany nut w partyturze. Możesz przeciągnąć go na bok, aby nie zasłaniał widoku partytury.

Usuwanie pięciolinii

Finale umożliwia również usuwanie pięciolinii, jeśli zmienisz zdanie. Kontynuując ten przykład, użyjmy klarnetu jako instrumentu solowego zamiast fletu.

Wskazówka: Możesz także użyć narzędzia Pięciolinie, aby usunąć pięciolinię, klikając ją i wciskając klawisze CTRL + DELETE

Aby usunąć pięciolinię

1. Jeśli Menadżer partytury nie jest jeszcze otwarty, wybierz go w Okno > Menadżer partytury.
2. Kliknij „x” po prawej stronie fletu, aby go usunąć.

Zmiana pięciolinii

Wiele stylów notacji służy jako skrót dla wykonawców. Na przykład gitarzyści mogą być przyzwyczajeni do czytania czegoś, co nazywa się Ukośne kreski(zwykle używane z symbolami akordów, które zostaną omówione w późniejszym kroku), a nie rzeczywistych nut. Ten styl notacji, wraz z wieloma innymi, może być zastosowany jako Styl pięciolinii do twoich nut. W tym momencie możesz zamknąć Menedżer partytury (klikając X w prawym górnym rogu).

Aby zastosować styl Ukośne kreski (Slash notation)

Wskazówka: Po wybraniu narzędzia Pięciolnie można kliknąć prawym przyciskiem myszy dowolny podświetlony takt, aby wyświetlić listę dostępnych stylów pięciolinii i natychmiast je zastosować.

1. Wybierz narzędzie Pięciolinie
2. Kliknij po lewej stronie pięciolinii gitary, aby podświetlić całą pięciolinię.
3. Wybierz Pięciolinie > Zastosuj styl pięciolinii do > Partytura i głosy.
4. Wybierz Ukośne kreski.

---

Narzędzie Zaznaczanie

Wybieranie, kopiowanie, transponowanie i praca z taktami

Narzędzie Zaznaczanie jest uniwersalnym narzędziem edycyjnym Finale. Za jego pomocą można zaznaczać, przenosić, usuwać, kopiować, wklejać lub w inny sposób edytować dowolny region taktów i praktycznie każdy pojedynczy element w partyturze. W tej sekcji dowiesz się, jak korzystać z kilku możliwości edycji narzędzia Zaznaczanie.

W tej lekcji dowiesz się, jak:

1. Zaznaczać regiony z taktami
2. Rozszerzać zaznaczenie regionu
3. Transponować
4. Usuwać dodatkowe takty

Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz Dokument samouczka Tutorial 4a.MUSX.

Zaznaczanie taktów

Narzędzie Zaznaczanie może podświetlać fragmenty, całe lub wiele taktów. Wybierz narzędzie Zaznaczanie, a następnie wykonaj następujące czynności (samo zaznaczenie nie zmieni nut).

Aby wybrać region z nutami

• Zaznaczanie całego taktu – Kliknij na linii pięciolinii (bez klikania na nuty) , aby zaznaczyć cały takt. (Kliknij tylko raz).
• Zaznaczanie fragmentu taktu lub regionu z taktami – Kliknij na zewnątrz i powyżej pięciolinii i przeciągnij po przekątnej przez dowolny obszar taktu (fragment lub cały takt), aby wybrać region z taktami.
• Rozszerzenie częściowego zaznaczenia taktu do całego taktu – Kliknij dwukrotnie częściowy zaznaczony takt, aby rozszerzyć zaznaczenie do całego taktu.
• Zaznaczanie stosu taktowego (pionu) – Dwukrotne kliknięcie całego taktu podświetla go również na każdej pięciolinii. Nazywa się to stosem taktowym i jest wskazywane przez podświetlenie, które rozciąga się od górnej do dolnej pięciolinii, w tym obszar między pięcioliniami. Wiele edycji w Finale, w tym usuwanie taktów i niektóre funkcje kopiowania i wklejania, wymaga podświetlenia całego stosu (pionu).

Rozszerzanie zaznaczenia

Za każdym razem, gdy zaznaczysz coś w Finale, możesz go rozszerzyć, aby uwzględnić więcej nut. W tym celu szczególnie pomocne są skróty klawiaturowe.

Aby rozszerzyć zaznaczenie

1. Wybierz narzędzie Zaznaczanie
2. Kliknij takt 16 na pięciolinii Głos (Voice).
3. Przytrzymaj SHIFT i naciśnij raz STRZAŁKĘ W DÓŁ, aby podświetlić pięciolinie poniżej.
4. Przytrzymując SHIFT, ponownie naciśnij STRZAŁKĘ W DÓŁ, aż podświetlony zostanie cały stos.

Wskazówka: Zaznaczenie można również rozszerzyć w poziomie za pomocą kombinacji klawiszy SHIFT+STRZAŁKA W PRAWO i SHIFT+STRZAŁKA W LEWO.

Kopiowanie przez przeciąganie

Możesz teraz skopiować te nuty i wkleić je w dowolnym miejscu w dokumencie. Najszybszym sposobem na to jest kopiowanie metodą przeciągania. Jeśli źródło (podświetlone nuty) i cel (puste takty) są widoczne na ekranie, można przeciągnąć je z jednego miejsca do drugiego.

Aby przeciągnąć i skopiować

1. Po zaznaczeniu całego stosu (pionu) taktowego kliknij takt 16 i przytrzymaj klawisz myszki.
2. Przeciągnij do taktu 17.
3. Gdy takt 17 zostanie obrysowany na zielono, zwolnij przycisk myszy.

Wskazówka: Zielone podświetlenie wskazuje, że kopiowany jest pełny stos taktowy. Region docelowy jest podświetlony na czarno, jeśli kopiowany jest region, który nie jest stosem (pionem).

Kopiowanie przy użyciu schowka

Finale umożliwia także kopiowanie i wklejanie za pomocą schowka. Jest to przydatne, gdy materiał źródłowy i miary docelowe nie są widoczne na ekranie w tym samym czasie, ale może być również używane, gdy takty znajdują się tuż obok siebie.

Aby skopiować ze schowka

1. Kliknij takt 9 wokalu, aby go podświetlić.
2. Przytrzymaj SHIFT i kliknij takt 17 na tej samej pięciolinii.
3. Użyj skrótu CTRL +C.
4. Kliknij takt 9 w głosie klarnetu.
5. Użyj skrótu CTRL +V.

Transpozycja według interwału

Zauważysz, że Finale nie tylko kopiuje nuty na pięciolinię klarnetu, ale także automatycznie transponuje je o półton w górę, aby klarnet mógł je poprawnie odtworzyć. Na razie zobaczmy wszystko w tonacji koncertowej.

Aby wyświetlić utwór w brzmieniu

1. Kliknij menu Dokument.
2. Zaznacz Pokaż zapis w brzmieniu

Teraz możesz zobaczyć wysokości nut granych przez klarnet, które na razie są unisono z wokalem. Korzystając z narzędzia Zaznaczanie, można łatwo przekształcić to w partię harmonii, transponując linię klarnetu.

Aby transponować według interwału

Wskazówka: Można również nacisnąć klawisz 7, aby przejść o półton w górę, 8, aby przenieść o oktawę w dół, i 9, aby przejść o oktawę w górę. (Użyj klawiszy z cyframi nad klawiszami literowymi QWERTY)

1. Zaznacz wszystkie takty na pięciolinii klarnetu. Najprostszym sposobem jest kliknięcie po lewej stronie pięciolinii (tuż przed kluczem).
2. Naciśnij dwukrotnie klawisz 6. Nuty przesuwają się o dwie nuty w dół. Jest teraz o jedną tercję niższa. Jest to jeden z czterech wbudowanych skrótów klawiszowych transpozycji Metanarzędzi.

Wskazówka: Aby uzyskać więcej opcji transpozycji, zaznacz region i wybierz opcję Przybornik > Transpozycja. Szczegółowe informacje można znaleźć w oknie dialogowym Transpozycja.

---

Usuwanie dodatkowych taktów

Narzędzie Zaznaczanie to także najprostszy sposób na dodawanie lub usuwanie taktów z dokumentu. Spróbujmy usunąć pozostałe puste takty w tym przykładzie.

Aby usunąć dodatkowe takty

1. Kliknij dwukrotnie takt 18, aby podświetlić stos taktowy (pion).
2. Przytrzymaj SHIFT i klawisz END, aby podświetlić do końca utworu.
3. Naciśnij przycisk DELETE.

Więcej funkcji zaznaczania narzędzia Zaznaczanie

Narzędzie Zaznaczanie aktywuje odpowiednie narzędzie po dwukrotnym kliknięciu elementu w utworze, umożliwiając dalsze edycje.

Wskazówka: Przytrzymaj klawisz SHIFT i naciśnij STRZAŁKĘ W PRAWO, aby rozwinąć zaznaczenie. Jeśli takt zawiera nuty, SHIFT+STRZAŁKA W PRAWO podświetli następną miarę (nutę), a CTRL+SHIFT+STRZAŁKA W PRAWO podświetli cały takt).

Wskazówka: Aby dodać takty na końcu partytury, wybierz Edycja > Dodaj takty.

Więcej zmian za pomocą narzędzia Zaznaczanie:

1. Kliknij takt 17 w głosie klarnetu i naciśnij DELETE, aby usunąć takt.
2. Kliknij dwukrotnie bezpośrednio całą nutę D w takcie 16 partii klarnetu.
3. Zauważ, że nuta zmieniła kolor na fioletowy, a narzędzie Proste wprowadzanie jest teraz aktywne na palecie Narzędzia podstawowe.
4. Użyj klawiszy strzałek, aby przesunąć D w dół do A.
5. Naciśnij dwukrotnie klawisz ESCAPE, aby powrócić do narzędzia Zaznaczanie. (Jeśli narzędzie kursor wprowadzania jest aktywne, konieczne będzie trzykrotne naciśnięcie klawisza ESC).

Wskazówka: Wiele innych narzędzi w Finale posiada menu kontekstowe pozwalające na szybsze dodawanie lub zmienianie elementów w nutach. Spróbuj wybrać narzędzie Metrum i kliknąć prawym przyciskiem myszy na takt, aby szybko zmienić oznaczenie metrum podczas pisania.

Oznaczenia tonacji, metrum i klucze

Zmiana tonacji, metrum i klucza

W przypadku wielu rodzajów nut może się okazać, że konieczna jest zmiana tonacji, metrum lub klucza, które zostały wybrane w Kreatorze.

W tej lekcji dowiesz się, jak:

1. Zmienić tonację
2. Zmienić metrum
3. Zmienić klucz

Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz Dokument samouczka Tutorial 4b.MUSX.

Aby dodać zmianę tonacji

Narzędzie Tonacje umożliwia dodawanie zmian tonacji.

Aby dodać zmianę tonacji

1. Wybierz narzędzie Tonacje
2. Kliknij dwukrotnie takt 17. Zostanie wyświetlone okno dialogowe Tonacja.
3. Użyj suwaka, aby zmienić tonację na F-dur.
4. Zaznacz Transponuj nuty w, wybierz obok W dół.
5. Kliknij OK.

Zmiana metrum

Użyj narzędzia Metrum, aby zmienić metrum.

Aby dodać zmianę metrum

1. Kliknij ikonę narzędzia Metrum
2. Kliknij dwukrotnie takt 17.
3. Użyj suwaka Ilość miar w takcie i ustaw na 2 (przesuń w lewo).
4. Użyj suwaka Jednostka rytm. i ustaw na 2 (przesuń w lewo).
5. Kliknij OK.

Wskazówka: Zwróć uwagę, że pojawił się kasownik F, wskazujący, że poprzednia tonacja jest „anulowana”. Ustawienie to można kontrolować w Dokument > Ustawienia dokumentu > Tonacja.

Dodawanie zmian klucza

Aby zmienić klucz, użyj narzędzia Klucze.

Aby dodać zmianę klucza

1. Kliknij ikonę narzędzia Klucze
2. Kliknij dwukrotnie takt 16 w partii klarnetu.
3. Wybierz klucz altowy (numer 2) I kliknij OK. (Można też kliknąć dwukrotnie klucz altowy).

Wskazówka: Aby utworzyć zmianę klucza w środku taktu, przed dwukrotnym kliknięciem wybierz fragment taktu.

Zmiana tonacji, metrum, klucza w narzędziu Zaznaczanie

Narzędzie Zaznaczanie umożliwia więcej niż tylko zaznaczanie nut. Za pomocą jednego narzędzia można szybko zmieniać tonację, metrum, klucz, stosować style nutowe i wiele więcej. Ponieważ nie potrzebujemy tych elementów w ostatnim takcie, zmieńmy je z powrotem za pomocą menu kontekstowego narzędzia Zaznaczanie.

Aby zmienić metrum, tonację, klucz w narzędziu Zaznaczanie

1. Wybierz narzędzie Zaznaczanie
2. Kliknij prawym przyciskiem myszy takt 16 (klarnetu).
3. Wybierz Klucz.
4. Kliknij dwukrotnie ikonę klucza wiolinowego.
5. Kliknij prawym przyciskiem myszy na takt 17 (dowolna pięciolinia).
6. Wybierz Metrum > 4/4.
7. Kliknij prawym przyciskiem myszy na takt 17 (dowolna pięciolinia).
8. Wybierz Tonacja > G-dur.

---

Program Finale 27 w polskiej wersji językowej z polskimi materiałami oraz uaktualnienia do Finale 27 można kupić w naszym sklepie internetowym: kliknij tutaj