ABC programu Sibelius cz. 4 – 4.1 Clefs (klucze)

Klucze na początku każdego systemu są rysowane automatycznie przez program Sibelius. Wstawia on standardowe klucze podczas tworzenia instrumentów. O kluczach trzeba myśleć tylko wtedy, gdy chce się je zmienić.

Tworzenie zmian klucza

Jeśli chcesz, aby klucz zmienił się w połowie taktu, wprowadź nuty dla taktu, w którym ma nastąpić zmiana klucza, aby móc utworzyć go między odpowiednimi nutami.
Zaznacz nutę lub pauzę przed miejscem, w którym ma nastąpić zmiana klucza, a następnie wybierz kolejno Notations > Common > Clef (skrót Q ), aby wyświetlić listę dostępnych kluczy (pokazaną po prawej stronie), z najpopularniejszymi kluczami u góry.
Kliknij klucz, który chcesz utworzyć, a klucz zostanie utworzony w partyturze. Wszystkie nuty po kluczu zostaną przesunięte w górę lub w dół, aby zapewnić, że brzmią tak samo jak wcześniej.
Zmianę klucza można także wprowadzić za pomocą myszy. Upewnij się, że nic nie jest zaznaczone w partyturze (naciśnij klawisz Esc), wybierz żądany klucz z listy Notations> Common > Clef, a następnie wskaż miejsce, w którym ma się znaleźć klucz i kliknij. Na przykład, aby zmienić klucz całego instrumentu, umieść wybrany klucz nad istniejącym kluczem na samym początku partytury.
Zmiany kluczy można kopiować (np. klikając z wciśniętym klawiszem Alt lub Option), ale nie można kopiować pełnowymiarowych kluczy na początku pięciolinii.
Jeśli chcesz powiedzieć Sibeliusowi, aby używał innego klucza, gdy Home > Instruments > Transposing Score jest włączony, co jest przydatne w przypadku niektórych instrumentów transponujących (np. niskich instrumentów dętych blaszanych i dętych), lub jeśli chcesz wybrać, czy nowy klucz ma pojawiać się we wszystkich kolejnych systemach, kliknij More Options u dołu galerii Notations > Common > Clef, aby otworzyć okno dialogowe w celu utworzenia klucza z tymi dodatkowymi opcjami.

Przenoszenie klucza

Jeśli przeciągniesz zmianę klucza, zobaczysz, że Sibelius automatycznie przesuwa nuty w górę lub w dół, gdy klucz przechodzi nad nimi, aby nuty brzmiały tak samo.
Wypróbuj to – utwórz gdzieś zmianę klucza, a następnie przeciągnij ją w lewo i w prawo wzdłuż pięciolinii lub w górę i w dół na inne pięciolinie i obserwuj, jak nuty natychmiast przeskakują. Gdy nie masz nic lepszego do roboty, może to zapewnić wiele godzin nieszkodliwej (choć raczej ograniczonej) zabawy.

Dostępne klucze

Następujące klucze są dostępne w menu Notations > Clef (każdy pokazuje wysokość C): w

1. Klucz wiolinowy| 2. klucz altowy| 3. klucz tenorowy dla wysokich fagotów, puzonów i wiolonczeli| 4. klucz basowy| 5. klucz perkusyjny dla instrumentów niemelodycznych
6. klucz perk. dla instr. niemelod. | 7. klucz tabulaturowy | 8. klucz wiolinowy z przenośnikiem dwuoktawowym dla dzwonków | 9. klucz wiolin. z przenośnikiem oktawowym dla np. piccolo| 10. klucz wiolinowy z przenośnikiem oktawowym w dół dla tenoru lub gitary
klucz wiolinowy z opcjonalnym przenośnikiem oktawowym w dół dla głosu żeńskiego lub męskiego | Podwójny kl. wiolinowy | kl. dyszkantowy | Klucz sopranowy | Klucz mezzosopranowy |
11. Kl. tenorowy z przenośnikiem oktawowym | 12. kl. barytonowy | 13. kl. basowy z przenośnikiem oktawowym w górę | 14. kl. basowy z przenośnikiem oktawowym w dół | 15. kl. basowy z przenośnikiem dwuoktawowym w dół
16. klucz barytonowy | 17. klucz subbasowy | 18. bez klucza | 19. klucz tab. gitary basowej | 20. Większy klucz tabulaturowy

Usuwanie kluczy

Zmiany klucza można usunąć za pomocą klawisza Delete. Jeśli klucz, który chcesz usunąć, zmienia się na początku systemu, usuń zmianę klucza, która pojawia się na końcu poprzedniego systemu. (Dzieje się tak, ponieważ – jeśli się nad tym zastanowić – mały klucz na końcu poprzedniego systemu jest faktycznym punktem zmiany; duży klucz w następnym systemie jest tak naprawdę niczym więcej niż standardowym wskazaniem bieżącego klucza).

W przypadku niemelodycznych instrumentów perkusyjnych można użyć „blank clef” (składającego się z kawałka pustej pięciolinii). Chociaż sprawia to, że pięciolinia zaczyna się od luki zamiast klucza, pozycjonujesz pusty klucz tak jak każdy inny klucz, zamiast próbować usunąć klucz, który już tam jest.

Po umieszczeniu blank clef nie można jej wybrać i usunąć – nie ma tam nic do wybrania. Zamiast tego umieść inny klucz na górze i naciśnij klawisz Delete.

Ukrywanie kluczy na początku systemu

Jeśli chcesz, aby klucz pojawiał się na pierwszym systemie, ale nie na kolejnych – na przykład, jeśli pracujesz nad leadem- po prostu wyłącz Draw on subsequent systems (Rysuj na kolejnych systemach) podczas tworzenia klucza za pomocą okna dialogowego More Options (Więcej opcji); nie próbuj usuwać klucza na początku każdego systemu!

Jeśli nie chcesz, aby klucze pojawiały się w ogóle na określonej pięciolinii, zaznacz wszystkie takty na tej pięciolinii, a następnie wyłącz pole wyboru Clefs w panelu Bars inspektora (2.11 Inspektor (tylko Sibelius Ultimate)).

Ukrywanie przypomnień zmian klucza

Jeśli partytura zawiera kilka części lub utworów, może być konieczna zmiana klucza na początku jednej sekcji, bez pojawiania się klucza ostrzegawczego na końcu poprzedniej sekcji. Aby to zrobić, zaznacz klucz i wybierz opcję Home > Edit > Hide or Show (skrót Control+Shift+H lub Command+Shift+H).

Więcej informacji na temat ukrywania obiektów można znaleźć w sekcji 2.10 Ukrywanie obiektów.

Klucze z przenośnikami oktawowymi

Niektórzy ludzie piszą (powiedzmy) piccolo z normalnym kluczem wiolinowym, niektórzy z „8” (szczególnie w partyturach awangardowych) – jest to kwestia gustu. Prawdziwe piccolo grające nuty z kluczem wiolinowym „8” nie brzmiałoby o oktawę wyżej niż piccolo grające te same nuty ze zwykłym kluczem wiolinowym – brzmią dokładnie na tej samej wysokości. Innymi słowy, „8” jest tylko wskazówką lub przypomnieniem dla muzyka, że jest to instrument transponujący.

Dlatego w Sibeliusie klucze z lub bez „ósemek” (lub „piętnastek”) są dokładnie równoważne. Fakt, że piccolo brzmi o oktawę wyżej niż flet, grając te same nuty, jest cechą instrumentu, a nie klucza (w końcu obaj mogliby grać ze zwykłego klucza wiolinowego). Jest to wskazane w Sibeliusie przez fakt, że piccolo ma domyślnie zmianę transpozycji, a mianowicie transponuje o oktawę w górę zarówno w partyturze bez transpozycji, jak i w partyturze transponującej. Taki instrument transponujący można utworzyć samodzielnie za pomocą funkcji Edit Instruments (2.6 Edycja instrumentów (tylko Sibelius Ultimate)).

„Instrument” głosu tenorowego w Sibeliusie jest podobny – ma zmianę transpozycji, aby transponować o oktawę w dół zarówno w partyturze bez transpozycji, jak i w partyturze transponującej. Klucz wiolinowy „treble 8” dla tenoru jest ponownie tylko wskazówką dla wykonawcy – jest to alternatywa dla zwykłego klucza wiolinowego i nie ma bezpośredniego wpływu na wysokość dźwięku nut.

Opcje Engraving Rules

Strona Clefs and Key Signatures w sekcji Appearance > House Style > Engraving Rules (skrót klawiszowy Control+Shift+E lub Command+Shift+E) umożliwia zmianę Gap before initial clef (odstępu przed początkowym kluczem) i Initial clef width (szerokości początkowego klucza).

Opcja Cue note size na stronie Notes and Tremolos okna dialogowego również określa rozmiar zmian klucza (w porównaniu z pełnowymiarowymi kluczami).


Chcesz wiedzieć więcej? zapraszamy do zakupu polskiego podręcznika dla programu Sibelius- kliknij tutaj

Jeśli kupisz program Sibelius lub uaktualnienie dla programu Sibelius, to polski podręcznik dla programu Sibelius otrzymasz za darmo! Program Sibelius oraz polski podręcznik można kupić w naszym sklepie internetowym www.audiofactory.pl