Samouczek Finale 7: Formatowanie nut

Teraz, gdy nuty są już wpisane, a wszystkie szczegóły zostały dodane, nadszedł czas, aby przygotować je do drukowania i wykonania przez muzyków na żywo. Obejmuje to rozmieszczenie nut i pracę z taktami, systemami i układem strony. Można kontrolować ilość nut w każdym wierszu i na każdej stronie oraz drukować na papierze o dowolnym rozmiarze. Z tego pojedynczego pliku, który stworzyliśmy, będziesz mógł również drukować poszczególne głosy, pełne partytury lub niestandardowe partytury.

---

Spacjowanie nut i rozmieszczenie taktów

Dostosowanie ogólnych odstępów między nutami i wyglądu utworu

Większość odstępów między nutami w Finale jest automatyczna, ale można ręcznie zmienić sposób wyświetlania nut na wydrukowanej stronie.

Pod koniec tego samouczka będziesz wiedzieć, jak:

1. Zastosować lub zmienić spacjowanie nut (odstępy między nutami)
2. Kontroluj liczbę taktów w systemie

Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz dokument samouczka Tutorial 7.MUSX.

Spacjowanie nut

Funkcja automatycznych odstępów między nutami w Finale pozwala uniknąć kolizji akordów, tekstów i innych elementów partytury. W większości przypadków nigdy nie będziesz musiał martwić się o tę funkcję. Może się jednak zdarzyć, że nuty nie będą prawidłowo rozmieszczone. W takich przypadkach można ręcznie zastosować odstępy między nutami. Jest to moment, w którym funkcja Widok strony programu Finale jest najbardziej przydatna.

Aby zastosować spacjowanie nut

1. Wybierz Widok > Widok strony.
2. Wybierz narzędzie Zaznaczanie
3. Naciśnij CTRL+A, aby podświetlić cały dokument.
4. Wybierz Przybornik > Spacjowanie nut > Spacjowanie nut dla bież. głosu/partytury.

Po zakończeniu pracy z Finale można zauważyć, że odstępy między nutami i kreskami taktowymi są znacznie bardziej profesjonalne. Każdy takt jest dokładnie tak szeroki, jak to konieczne, a każdej nucie przypisana jest dokładnie odpowiednia ilość miejsca w poziomie. Nuty rozmieszczone w ten sposób mają nieliniowe odstępy, tak jak w drukowanych nutach: Cała nuta nie ma tyle samo miejsca w poziomie, co cztery ćwierćnuty – w rzeczywistości ma go znacznie mniej.

Wskazówka: Aby szybko zastosować spacjowanie nut do dowolnego regionu, zaznacz region za pomocą narzędzia Zaznaczanie i naciśnij CTRL+4.

Układ taktów

Patrząc na tę partyturę w widoku strony, można zauważyć, że nuty nie są rozmieszczone równomiernie na wszystkich stronach. Można to ujednolicić, dostosowując liczbę taktów w systemach.

Aby ustawić liczbę taktów w systemie

1. Kliknij ikonę narzędzia Zaznaczanie jeśli nie było już wybrane. 
2. Naciśnij CTRL+A, aby podświetlić cały dokument.
3. Wybierz Przybornik > Dostosuj liczbę taktów w systemie.
4. Wpisz „3” w polu obok Zamknij po.
5. Kliknij OK.

Zauważysz, że oprócz dostosowania układu nut, nowe ikony kłódek pojawiły się na końcu każdego taktu. Są to blokady systemu i wskazują, że ręcznie dostosowano liczbę taktów w systemie (lub ręcznie zablokowano system). Po ich wprowadzeniu, automatyczne odstępy między nutami i automatyczne aktualizowanie układu w Finale nie zmienią liczby taktów w tych systemach. Można je usunąć (Przybornik > Otwórz systemy) lub zmienić ręcznie.

Zwróć uwagę, że Finale uwzględnia przedtakt w obliczeniach Dostosuj liczbę taktów w systemie. Przenieśmy takt 4 z powrotem do pierwszego systemu (i strony, ponieważ jest tylko jeden system na stronę).

Przenoszenie taktów przez podziały systemów

1. Kliknij poza podświetlonym obszarem, aby odznaczyć nuty.
2. Kliknij takt 3.
3. Naciśnij STRZAŁKĘ W GÓRĘ.
4. Korzystając z narzędzia Dostosuj liczbę taktów w systemie lub STRZAŁEK W GÓRĘ i W DÓŁ, aby przenosić jeden takt na raz, zmień nuty tak, aby od 4 taktu było po 3 takty na system do końca partytury.

---

Praca z pięcioliniami i systemami

Ukrywanie pustych pięciolinii i dostosowanie systemów na stronach

Linia nut na stronie, niezależnie od tego, czy składa się z jednego instrumentu, czy wielu, nazywana jest systemem. Dostosowanie rozmiaru systemów i ich liczby na stronie pozwala maksymalnie wykorzystać dostępną przestrzeń drukowania.

Pod koniec tej lekcji będziesz wiedzieć, jak:

1. Ukryć pięciolinię i dostosować odstępy między nimi
2. Dopasować odstępy między systemami oraz ustawić ich ilość na stronie

Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz dokument samouczka Tutorial 7a.MUSX.

Ukrywanie i rozmieszczanie pięciolinii

Jednym ze sposobów na zwiększenie czytelności gotowej partytury jest usunięcie pięciolinii, na których nie ma nut. W stworzonych przez ciebie nutach klarnet gra dopiero w 9 takcie, co skutkuje ośmioma pustymi taktami wydrukowanymi w partyturze.

Wskazówka: Od Finale 2012, Optymalizacja systemów została zastąpiona przez Ukrywanie pustych pięciolinii. 

Aby ukryć puste pięciolinie

1. Wybierz narzędzie Pięciolinie .
2. PNaciśnij CTRL+A, aby podświetlić cały dokument.
3. Wybierz Pięciolinie > Ukryj puste pięciolinie.

Zwróć uwagę na linię, która pojawia się zamiast pięciolinii klarnetu w taktach 1-8. Oznacza to, że pięciolinia została ukryta. Kliknij prawym przyciskiem myszy uchwyt, aby ponownie wyświetlić pięciolinie.

Wskazówka: Finale nie tylko ukrył puste takty, ale także ponownie dostosował liczbę systemów na stronie. Jest to funkcja automatycznej aktualizacji układu strony.

Zwróć uwagę, że drugi wers pod pięciolinią jest raczej blisko prawej ręki fortepianu. Przesuńmy tą pięciolinię w dół w pierwszych dwóch systemach.

Aby przenieść pięciolinie w górę lub w dół w systemie

1. Wybierz narzędzie Pięciolinie .
2. Kliknij uchwyt na górnej pięciolinii pierwszego systemu i przeciągnij nieco w dół. Zauważ, że odstępy między kolejnymi pięcioliniami nie zmieniają się.
3. Zrób to samo dla górnej pięciolinii fortepianu w drugim systemie.

Właśnie zmieniliśmy odstępy dla poszczególnych systemów. Możesz także dostosować odstępy między pięcioliniami dla wszystkich systemów jednocześnie. Na przykład, załóżmy, że chcesz obniżyć pięciolinię klarnetu od trzeciego systemu do końca utworu.

Aby przesunąć pięciolinie w górę/dół we wszystkich systemach

1. Kliknij dwukrotnie uchwyt na pięciolinii klarnetu w takcie 7. Wszystkie takty są teraz podświetlone na pięciolinii klarnetu.
2. Przeciągnij pięciolinię w dół (do około 3 cm). Zauważ, że odstępy zmieniają się we wszystkich systemach.

Dopasowanie systemów na stronach

Można przeciągać systemy, aby ręcznie dostosować ich odstępy. Można je przesuwać, pozostawiając jednakowe odstępy między kolejnymi systemami, lub przesuwać je niezależnie.

Aby zmienić położenie systemów

1. Kliknij uchwyt w lewym górnym rogu górnej pięciolinii i przeciągnij go nieco w dół. Ten uchwyt służy również jako górny margines pierwszego systemu.
2. Wybierz narzędzie Układ strony . Kliknij górny system i przeciągnij nieco w dół. Zauważ, że kolejne systemy odpowiednio się dostosowują. Można również przeciągnąć system niezależnie…
3. Przytrzymaj klawisz CTRL, a następnie kliknij i przeciągnij górny system w dół. Drugi system pozostanie w tej samej pozycji.
4. Poruszaj się po stronach i edytuj systemy tak, aby na każdej stronie znajdowały się dwa systemy.
5. W niektórych dokumentach może się zdarzyć, że pojedynczy ” zbuntowany” takt zajmie cały system na ostatniej stronie. Aby przenieść go na poprzednią stronę (i całkowicie usunąć ostatnią stronę), po prostu przenieś takt do poprzedniego systemu, wybierz narzędzie Zaznaczanie , zaznacz ostatni takt i naciśnij STRZAŁKĘ W GÓRĘ.

Użyj powyższych technik, aby ręcznie rozmieścić systemy wizualnie. Aby automatycznie określić liczbę systemów na stronie, wybierz narzędzie Układ strony , a następnie Układ strony> Równomierne rozmieszczenie systemów, a następnie wprowadź liczbę systemów w polu obok  Umieść i kliknij OK.

---

GŁOSY

Praca z połączonymi głosami

Po utworzeniu partytury za pomocą Kreatora, Finale rozpoczyna zadanie tworzenia indywidualnych głosów dla każdego instrumentu.

Pod koniec tej lekcji będziesz wiedzieć, jak:

1. Generować i tworzyć głosy
2. Formatować każdy głos bez zmiany partytury

Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz dokument samouczka Tutorial 7b.MUSX.

Generowanie głosów

Głosy są zintegrowane z partyturą, a ich zawartość jest inteligentnie powiązana. Edycje nut w partyturze mają również zastosowanie do głosów. Wiele elementów w głosach, takich jak ekspresje, słowa i formatowanie, można edytować niezależnie. Finale automatycznie dodał głosy dla tego pliku podczas uruchamiania kreatora, które są prawidłowe, ale w ramach ćwiczeń zastąpimy je nowymi głosami, aby zademonstrować niektóre z dostępnych opcji.

Ustawienia tworzenia głosów– Co można w nim zrobić:

Wiele zmian wprowadzonych do partytury można również zastosować do wszystkich głosów jednocześnie. W tym oknie można powiedzieć Finale, aby generował pauzy wielotaktowe, stosował odpowiednie spacjowanie (odstępy między nutami) i dopasowywał określoną liczbę taktów w systemie.

Aby wygenerować głosy

1. Wybierz Dokument > Zarządzaj głosami. Pojawi się okno dialogowe Zarządzanie głosami.
2. Kliknij Ustawienia tworzenia głosów.
3. Upewnij się, że opcja Utwórz pauzy wielotaktowe jest zaznaczone.
4. Wybierz spacjowanie do nut.
5. Wybierz Ustaw do 4 taktów w systemie.
6. Kliknij OK.
7. Kliknij Generuj głosy. Zostanie wyświetlone okno informujące o zamianie istniejących głosów. Ponieważ zmieniliśmy ustawienia formatowania głosów i chcemy zastąpić je nowymi, które będą miały te ustawienia.
8. Kliknij Tak.
9. Kliknij OK.
10. Wybierz Dokument > Edytuj głos > Klarnet B.

Edycja głosów

W tym momencie można sformatować głos do drukowania. Nawet jeśli w głosie ustawiono 4 takty na system, partytura pozostanie zablokowana z 3 taktami na system. Ponadto zmiany położenia dowolnego elementu w głosie nie wpłyną na jego położenie w partyturze.

Aby edytować głosy

Wskazówka: Gdy wchodzisz na pięciolinie transponujące, słyszysz transponowaną wysokość dźwięku, a nie w brzmieniu. Aby usłyszeć nuty wprowadzone w brzmieniu, wybierz opcję Dokument > Pokaż zapis w brzmieniu.

1. Kliknij ikonę narzędzia Zaznaczanie .
2. Kliknij ostatni takt i naciśnij strzałkę w górę, aby przenieść go do poprzedniego systemu. Nasz znak rewizyjny „C” znajduje się nieco bliżej oznaczenia w górnym systemie. Przesuńmy znak rewizyjny nieco w dół.
3. Kliknij znak rewizyjny”C”nad taktem 13 I wciśnij STRZAŁKĘ W DÓŁ, aby go odrobinę przesunąc w dół. Kliknij w innym miejscu partyturze. Zauważ, że oznaczenie zmieniło kolor na pomarańczowy . Oznacza to, że położenie oznaczenia jest teraz inne w tym głosie niż w partyturze – znak rewizyjny „C” w partyturze nie zmienił się po wprowadzeniu tej korekty w głosie. Ogólnie rzecz biorąc, oznaczenia i tekst przeniesione (lub ukryte) w głosach mają zastosowanie tylko do głosu, a nie do partytury. Następnie zauważ, że zapomnieliśmy dodać całą nutę w ostatnim takcie, więc zróbmy to teraz.
4. Wybierz narzędzie Proste wprowadzanie (lub kliknij dwukrotnie nutę, aby aktywować narzędzie Proste wprowadzanie, jak pokazano na filmie).
5. Dodaj całą nutę B poniżej pięciolinii w ostatnim takcie. Nuty dodane w głosach są również dodawane w partyturze. Są one połączone. Ogólnie rzecz biorąc, zmiany nut są zawsze odzwierciedlane zarówno w partyturze, jak i w głosach podczas ich edycji.

Spróbuj edytować inne oznaczenia w głosie; artykulacje, ekspresje lub autokształty. Narzędzie Zaznaczanie może przesuwać dowolne zaznaczenie i dlatego jest najszybszym sposobem na dokonanie tych szczegółowych zmian.

Tworzenie własnych głosów

Czasami może okazać się konieczne zgrupowanie określonych instrumentów w celu ich wydrukowania. Finale automatycznie grupuje niektóre instrumenty (np. fortepian w tym przykładzie). Co jednak, jeśli chcesz wydrukować głos zawierającą tylko fortepian i wokal? Można łatwo tworzyć pogrupowane partie i partytury do ćwiczeń. W tej lekcji utworzymy nowy głos, który będzie zawierać linie głosu i fortepianu.

Okno Zarządzanie głosami – co można w nim robić?
Okno to zapewnia kontrolę nad głosami, ich nazwami i pięcioliniami zawartymi w każdej z nich. Kolumna po lewej stronie pokazuje wszystkie głosy, które aktualnie znajdują się w tym pliku. Wybierz jeden z głosów, aby wyświetlić w środkowej kolumnie, które pięciolinie są w nim zawarte, a w prawej kolumnie, które pięciolinie lub grupy nie są zawarte w tym głosie.

Aby utworzyć nowy własny głos

1. Wybierz Dokument > Zarządzaj głosami.
2. Kliknij Edytuj definicję głosów, aby rozszerzyć okno.
3. Kliknij Nowy głos.
4. Kliknij Edycja nazwy głosu.
5. Wpisz nazwę”Wokal z fortepianem.”
6. Kliknij OK.
7. W kolumnie Dostępne instrumenty, wybierz Głos.
8. Kliknij Dodaj do głosu
9. W kolumnie Dostępne instrumenty, wybierz Fortepian.
10. Kliknij Dodaj do głosu
11. Kliknij OK.
12. Wybierz Dokument > Edytuj głos > Wokal z fortepianem.

Teraz możesz edytować i formatować dowolny z tych głosów, korzystając z nabytych umiejętności.

---

Drukowanie

Tworzenie nut

Finale oferuje wiele opcji drukowania.

Pod koniec tej lekcji będziesz wiedzieć, jak:

1. Formatować partytury i głosy do drukowania na papierze o różnych rozmiarach
2. Tworzyć pliki PDF

Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz Dokument samouczka Tutorial 7c.MUSX.

Drukowanie partytur i głosów

Gdy nadejdzie czas drukowania, pierwszym krokiem jest pamiętanie o wyłączeniu opcji wyświetlania głosów instrumentów w brzmieniu. Ponieważ opcja Pokaz zapis w brzmieniu jest nadal zaznaczona w naszym dokumencie, wybierz Dokument > Pokaz zapis w brzmieniu, aby ją odznaczyć.

W tym momencie partytura i głosy są gotowe do wydruku. Widok strony Finale jest również podglądem wydruku – sposób, w jaki nuty są teraz wyświetlane na ekranie, jest tym, w jaki zostaną wydrukowane.

Drukuj – Co można w nim robić:

W tym oknie można wybrać elementy do wydrukowania, określić liczbę kopii i zakres stron oraz wybrać drukarkę.

Aby wydrukować nuty

1. Wybierz Plik > Drukuj.
2. Zaznacz pola oznaczone Partytura (Score) i Klarnet B (Clarinet in Bb).
3. Kliknij numer pod Kopie, aby zmienić na 2 kopie dla partytury.
4. Kliknij OK.

Zmiana rozmiaru i orientacji strony

Aby zmienić orientację z pionowej na poziomą (lub odwrotnie), należy dostosować zarówno ustawienia programu Finale, jak i ustawienia drukarki.

Aby zmienić orientację strony

1. Wybierz narzędzie Układ strony
2. Wybierz Układ strony > Rozmiar strony.
3. Zaznacz Poziomo i kliknij OK.
4. Wybierz Plik > Ustawienia strony.
5. Wybierz Pozioma.
6. Kliknij OK, a następnie wydrukuj.

Tworzenie plików PDF

Adobe Portable Document Format (PDF) zapewnia uniwersalny format pliku, który zachowuje czcionki, formatowanie i grafikę dokumentu źródłowego, niezależnie od platformy lub aplikacji użytej do jego utworzenia. Pliki PDF mogą być udostępniane, przeglądane i drukowane przez każdego, kto posiada darmowy program Adobe Acrobat Reader.

Aby zapisać dokument Finale jako plik PDF

Wskazówka: Jeśli chcesz zapisać pliki PDF partytury i głosów w jednej sesji drukowania, musisz zakupić program Adobe Acrobat Distiller dla systemu Windows (lub inną darmową drukarkę PDF) i zainstalować go jako sterownik drukowania, a następnie wybrać opcję Plik > Drukuj.

1. Przejdź do głosu lub partytury, którą chcesz zapisać jako plik PDF..
2. Wybierz Plik > Eksportuj > PDF.
3. Nazwij plik, wybierz miejsce docelowe i kliknij przycisk Zapisz.

---

Program Finale 27 w polskiej wersji językowej z polskimi materiałami oraz uaktualnienia do Finale 27 można kupić w naszym sklepie internetowym: kliknij tutaj