Spis treści
- Dodawanie perkusji
- Aby wpisać perkusję w Prostym wprowadzaniu
- Aby zmienić pozycję instrumentu perkusyjnego na pięciolinii
- Wprowadzanie perkusji za pomocą zewnętrznego urządzenia MIDI
- Aby wprowadzić perkusję za pomocą klawiatury MIDI
- Aby dodać akcenty i rolle
- Aby dodać nutę do układu perkusyjnego
- Aby korzystać z wbudowanych map wejściowych Finale
- Aby transponować nuty perkusyjne
- Aby zmienić mapę perkusyjną wejścia MIDI
Finale dzieli instrumenty perkusyjne na dwie kategorie: melodyczne i niemelodyczne. Perkusja o określonej wysokości dźwięku (ksylofony, kotły, dzwonki itp.) zachowuje się jak każdy inny instrument pod względem sposobu zapisu. Perkusja niemelodyczna wymaga jednak innego traktowania. Pojedyncza pięciolinia perkusyjna jest często używana do zapisu wielu instrumentów, przy czym każda linia lub pole reprezentuje inny instrument, a nie inną wysokość dźwięku dla tego samego instrumentu. Dodatkowo, niektóre instrumenty perkusyjne mogą dzielić linię lub pole z innym instrumentem, z których każdy oznaczony jest własnym symbolem główki nut.
Aby wszystko to było proste, Finale używa układów perkusyjnych i map do kontrolowania notacji i odtwarzania, które są najczęściej obsługiwane automatycznie podczas korzystania z Kreatora. Po wybraniu pięciolinii perkusyjnej Finale wybiera odpowiednią wejściową mapę perkusyjną, która interpretuje informacje z klawiatury MIDI (jeśli jej używasz) i konwertuje je na określony instrument perkusyjny (zwany jego typem nuty), układ perkusyjny do kontrolowania pozycji typu nuty na pięciolinii, a także główki nut, których będzie używać, oraz wyjściową mapę perkusyjną do tłumaczenia typów nut wprowadzonych na pięciolinii na dźwięki odtwarzania.
Podstawy zapisu instrumentów perkusyjnych
Dodawanie perkusji
Jednym z bardziej zaawansowanych aspektów Finale jest możliwość łatwego wprowadzania perkusji i przypisywania dowolnego instrumentu perkusyjnego do dowolnej pozycji.
W tej lekcji dowiesz się, jak
- Wpisywać głosy perkusyjne w Prostym wprowadzaniu
- Zmienić pozycęi instrumentu perkusyjnego na pięciolinii
Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz dokument samouczka Tutorial 9.MUSX.
Wpisywanie perkusji w Prostym wprowadzaniu
Nuty można wprowadzać na pięciolinii perkusyjnej za pomocą funkcji Prostego wprowadzania, klikając je myszą lub używając kursora prostego wprowadzania. W tym przykładzie użyjemy podstawowego zestawu perkusyjnego. (Pięciolinia zestawu perkusyjnego została już dodana do naszego projektu w Samouczek 4.) Po dodaniu pięciolinii perkusyjnej za pomocą kreatora, Finale automatycznie przypisuje odpowiedni układ perkusyjny, który zawiera odpowiednie instrumenty lub typy nut. Pozwala to zobaczyć i usłyszeć instrumenty podczas ich wprowadzania. Podczas przesuwania kursora myszy nad pięciolinią perkusyjną można zauważyć, że kursor zmienia się, wyświetlając różne główki nut dla każdej nuty, a także nazwę instrumentu perkusyjnego. Wiele instrumentów perkusyjnych będzie notowanych na tej samej linii lub polu. Dodajmy teraz prosty rytm ballady rockowej do naszej aranżacji.
Aby wpisać perkusję w Prostym wprowadzaniu
- Przejdź do widoku przewijanego, jeśli nie jesteś jeszcze w widoku przewijanym (Widok > Widok przewijany)
- Wybierz Ósemkę .
- Przesuń kursor myszy w górne miejsce (nad pięciolinię), aż zobaczysz główkę nutki X z tekstem „Hi-Hat closed” obok niej, a następnie kliknij. Jeśli popełnisz błąd i wprowadzisz niewłaściwy instrument, użyj klawiszy + i -, aby przełączać się między opcjami na tej wysokości, aż znajdziesz właściwy instrument.
- Naciśnij ENTER, aby aktywować kursor prostego wprowadzania.
- Użyj STRZAŁKI W GÓRĘ, aby przesunąć kursor na górne pole, aż zobaczysz tekst „Hi-Hat Closed.”
- Wciśnij ENTER.
- Wprowadź następujący takt, jak pokazano.
- Po ukończeniu tego taktu możesz dodać dodatkowe nuty dla bębna basowego i werbla za pomocą myszy lub kursora prostego wprowadzania. Kliknij na polu, jak pokazano na ilustracji. Aby dodać nutę za pomocą kursora, należy na przykład wybrać pierwszą nutę Hi-Hat i nacisnąć SHIFT+9 w wierszu numerycznym (aby dodać 9 poniżej). W przypadku werbla należy nacisnąć SHIFT+5. W każdym przypadku, po dodaniu nuty do właściwej pozycji na pięciolinii, należy użyć przycisków + lub -, aby dostosować typ nuty i wybrać odpowiedni instrument.
Aby powtarzać ten takt przez cały czas trwania utworu, użyj polecenia Wklej wiele w menu Edycja.
Wskazówka: Pamiętaj, że możesz wcisnąć CTRL+kliknąć na nutę Hi-Hat, aby dodać nutę pod nią.
- Wybierz narzędzie Zaznaczanie
- W menu Edycja usuń zaznaczenie opcji Użyj filtra (jeśli nadal jest zaznaczona).
- Kliknij wprowadzony takt perkusji i naciśnij przycisk CTRL+C.
- Kliknij takt 2 zestawu perkusyjnego i naciśnij CTRL+ALT+V. Pojawi się okno dialogowe Wklej wiele.
- Obok Wklej poziomo, wpisz „16” i kliknij OK. Finale doda 16 taktów perkusji.
- Skomponuj własną partię perkusji dla ostatniego taktu..
Zmiana pozycji na pięciolinii
Układy perkusyjne można edytować w celu dostosowania ich do potrzeb danego dokumentu. Po wprowadzeniu zmian będą one miały wpływ na już wprowadzone nuty, a także na wszystkie nuty wprowadzone od tego momentu. W tym przypadku możesz zdecydować, że werbel ma być wyświetlany w trzeciej linii zamiast na trzecim polu.
Aby zmienić pozycję instrumentu perkusyjnego na pięciolinii
- Wybierz Okno > Menedżer partytury i zaznacz pięciolinie Zestawu perkusyjnego (drum set)
- Kliknij przycisk Ustawienia obok Styl notacji: Perkusja.
- Kliknij przycisk na dole okna Edytuj, aby otworzyć Projektant układów perkusyjnych.
- W pierwszej kolumnie po lewej Typ nuty kliknij Snare Drum (werbel).
- Po prawej stronie kliknij uchwyt obok nut i przeciągnij w dół, aby przenieść werbel z trzeciego pola na trzecią linię.
- Kliknij OK a w kolejnym oknie Wybierz.
Zauważ, że werbel pojawia się teraz w trzeciej linii. Będzie to domyślna pozycja dla tej linii podczas dalszego wprowadzania nut. Może się okazać, że będziesz chciał dostosować swoje układy i użyć ich w przyszłych dokumentach. W takim przypadku można utworzyć układ perkusji, zapisać go i załadować do nowego dokumentu.
Wpisywanie perkusji za pomocą MIDI
Wprowadzanie perkusji za pomocą zewnętrznego urządzenia MIDI
Jak już zauważyłeś podczas dostosowywania układu perkusji, pięciolinia perkusyjna może zawierać kilka różnych instrumentów na jednej linii lub polu. Ponieważ jedna pięciolnia perkusyjna może być również używany do pisania dla dziesiątek instrumentów, Finale używa perkusyjnych map MIDI (Percussion Maps) do przypisywania typów nut do każdego instrumentu. Korzystając z tych map, Finale jest w stanie dopasować prawidłowy dźwięk odtwarzania dla każdego instrumentu, a także interpretować informacje z klawiatury MIDI w celu umieszczenia właściwego instrumentu perkusyjnego na pięciolinii.
W tej lekcji dowiesz się, jak
- Wprowadzać nuty za pomocą klawiatury MIDI
- Dodawać nuty do układu perkusyjnego
Wprowadzanie nut perkusyjnych za pomocą klawiatury MIDI
Podczas wprowadzania nut perkusyjnych za pomocą klawiatury MIDI, Finale traktuje każdą nutę na klawiaturze jako inny instrument. Mając to na uwadze, łatwo jest szybko utworzyć orkiestrową partię perkusyjną. W tym przykładzie utworzymy nowy dokument.
Aby utworzyć nowy dokument z pięciolinią perkusyjną
- Choose File > New > Document With Setup Wizard.
- Ensure that Create New Ensemble and Engraved Style are selected and click Next.
- Select Percussion.
- Double-click on Percussion to add the staff.
- Click Next.
- Skip title, signatures, etc. and click Finish.
Aby wprowadzić perkusję za pomocą klawiatury MIDI
Wskazówka: Przed przystąpieniem do wprowadzania MIDI, klawiatura MIDI musi być skonfigurowana w ustawieniach MIDI programu Finale.
- Kliknij ikonę Proste wprowadzanie . Kursor wprowadzania pojawi się w pierwszym takcie.
- Wpisz 4, aby zmienić znacznik Prostego wprowadzania na ósemkę.
- Zagraj razkreślne C na klawiaturze MIDI (To jest C4 lub nuta MIDI 60).
- Wpisz 5, aby zmienić znacznik na ćwierćnutę.
- Ponownie zagraj C
- Wpisz pozostałą część fragmentu, jak pokazano poniżej.
- W przypadku niektórych instrumentów perkusyjnych konwencjonalne jest wprowadzanie różnych instrumentów na oddzielnych warstwach. Dodajmy drugą część na warstwie 2:
- Wybierz Widok > Wybierz warstwę > Warstwa 2.
- Wprowadź bęben basowy, jak pokazano na rysunku, grając C2 (nuta MIDI 36) na klawiaturze.
Dodawanie akcentów i roll
Za pomocą narzędzia Artykulacja można dodawać akcenty, znaki staccato, podziały, rolle i inne figury. Dodajmy kilka akcentów i buzz roll.
Aby dodać akcenty i rolle
- Wybierz narzędzie Artykulacje . Nadal powinniśmy być w warstwie 2.
- Przytrzymaj klawisz A i kliknij każdą nutę w warstwie 2 (czerwone nuty). A jest przypisaniem klawisza metanarzędzia dla znaku akcentu. Możesz także kliknąć dwukrotnie, aby wybrać z listy artykulacji lub wyświetlić przypisanie metanarzędzi każdej artykulacji (wymienione w lewym górnym rogu każdego slotu).
- Wybierz Widok > Wybierz warstwę > Warstwa 1.
- Kliknij pozostałe akcenty pokazane tutaj.
- Aby dodać buzz roll, kliknij półnutę w takcie 4. Zostanie wyświetlone okno dialogowe Wybór artykulacji. Zwróć uwagę na różne figury perkusyjne.
- Przewiń w dół i kliknij dwukrotnie (slot 40). Finale doda oznaczenie do laski nuty.
Dodawanie nut do układu perkusyjnego
Układy i mapy perkusyjne zostały zaprojektowane tak, aby współpracowały ze sobą tak płynnie, jak to tylko możliwe. Może się jednak zdarzyć, że konieczne będzie dostosowanie układu, aby wszystko było na swoim miejscu.
Aby dodać nutę do układu perkusyjnego
- Wybierz narzędzie Proste wprowadzanie
- Użyj STRZAŁKI W PRAWO, aby przesunąć wskaźnik do taktu 6.
- Odtwórz H5 (nuta MIDI 83) na klawiaturze.
- Notatka pojawia się nad pięciolinią z pomarańczową główką nuty.
Pomarańczowe główki nut oznaczają, że wprowadzona nuta nie jest uwzględniona w układzie perkusyjnym, który jest używany na tej pięciolinii. Jednak prawdopodobnie usłyszałeś dźwięk gongu, gdy go zagrałeś, co pokazuje, że ten dźwięk jest uwzględniony na mapie używanej przez tę pięciolinię. Zostanie on odtworzony poprawnie, ale aby lepiej wyglądał na pięciolinii, należy dodać go do układu. - Wybierz narzędzie Zaznaczanie .
- Podświetl takt 6.
- Wybierz Przybornik > Transponuj nuty perkusyjne.
- Kliknij numer 83 w oknie.
- Z menu Zmień wybraną nutę na, wybierz Cymbals > Gongs > Small Gong.
- Kliknij OK. Zauważ, że główka nuty nie jest już pomarańczowa, ale zachowała swoją pozycję na pięciolinii.
- Wybierz Okno > Menedżer partytury i wybierz zakładkę Lista instrumentów.
- Zaznacz pięciolinię perkusji.
- Obok Styl notacji: Prekusja, kliknij Ustawienia.
- Kliknij przycisk Edytuj.
- Przewiń do dołu listy, aby znaleźć Small Gong i kliknij go.
- Kliknij uchwyt po prawej stronie, aby przeciągnąć nutę w dół na trzecią linię pięciolinii.
- Kliknij OK i Wybierz, aby wrócić do utworu. Nuta gongu została odpowiednio przesunięta do środkowej linii pięciolinii.
Korzystanie z perkusyjnych map MIDI
Na standardowych pięcioliniach lub pięcioliniach perkusyjnych każda linia i pole odpowiada określonej wysokości dźwięku. Z drugiej strony, każda linia i pole na pięciolinii perkusyjnej odpowiada innemu instrumentowi. Czasami instrumenty perkusyjne lub techniki wykonawcze (rim shoty, tłumione nuty itp.) są również identyfikowane za pomocą różnych główek nut na tej samej linii/polu lub na różnych liniach/polach pięciolinii perkusyjnej. Umożliwia to wielu wykonawcom, na przykład grającym na werblu i woodbloku, czytanie z tej samej pięciolinii.
Instalacja Finale zawiera szereg próbek perkusyjnych do wyboru do odtwarzania, takich jak te dołączone do Garritan Instruments, Tapspace lub SmartMusic SoftSynth.
W tych próbkach każda wysokość dźwięku na klawiaturze fortepianu jest mapowana do określonego dźwięku perkusyjnego za pomocą mapy perkusyjnej MIDI, dzięki czemu, gdy ta wysokość jest odtwarzana, wyzwalany jest właściwy dźwięk. W większości przypadków wejście i odtwarzanie perkusji nie wymaga ręcznej konfiguracji. Istnieje jednak możliwość dostosowania dowolnego aspektu zapisu i odtwarzania perkusji do własnych potrzeb.
W tym samouczku dowiesz się:
- Różnica między wartościami perkusji MIDI a typami nut
- Jak typy nut są używane w mapach perkusyjnych
- Jak wybrać mapę wejścia perkusyjnego dla wejścia MIDI?
Aby rozpocząć w tym momencie, otwórz Dokument samouczka Percussion Tutorial.MUSX.
Wartości perkusyjne MIDI
Wartości perkusyjne MIDI mieszczą się w zakresie od 21 do 108. Każda wysokość dźwięku na klawiaturze fortepianu może być zmapowana do unikalnego dźwięku perkusyjnego (np. bęben basowy = 36, werbel = 38 itd.), co pozwala na użycie wielu dźwięków perkusyjnych na jednym kanale. Możesz wyświetlić wartość perkusyjną MIDI (numer nuty MIDI) dla dowolnych wprowadzonych nut perkusyjnych, wybierając Widok > Pokaż > Perkusyjne wartości MIDI – Finale wyświetla wartość MIDI perkusji dla nut zgodnie z aktualnie wybraną mapą wejścia perkusji. Zobacz Tabela nuta MIDI do wysokości nuty aby odnieść się do klawisza na klawiaturze MIDI, który odpowiada wartości perkusyjnej MIDI.
Typy nut
Typ nuty to sposób nazywania i identyfikowania różnych instrumentów perkusyjnych w sposób, który może pomieścić wiele bibliotek dźwięków perkusyjnych. Są one w zasadzie wewnętrzną definicją instrumentów perkusyjnych w Finale. „Werbel”, „Werbel LH”, „Trójkąt otwarty” i „Trójkąt wyciszony” to przykłady typów nut. Podczas wprowadzania nut za pomocą funkcji Prostego lub Szybkiego wprowadzania wyświetlany jest ich typ.
W Prostym wprowadzaniu, typy nut pojawiają się na kursorze i wskaźniku, wskazując nutę perkusyjną w kolejce do wprowadzenia. Typy nut są przypisywane do wartości MIDI perkusji (zarówno dla wejścia, jak i wyjścia) za pomocą map MIDI perkusji.
Mapy perkusyjne MIDI
Perkusyjne mapy MIDI to listy typów nut i wartości MIDI, które zostały do nich przypisane dla danego dźwięku. Różne biblioteki dźwięków, takie jak „Garritan Instruments for Finale: Basic Orchestral Percussion”, „Tapspace: Snareline” lub „SmartMusic SoftSynth: Orchestral Percussion”, zawierają różne dźwięki perkusyjne, więc typy nut i wartości MIDI również się różnią.
- Mapy wyjść: Mapy te odpowiadają bezpośrednio mapom dźwięków wybranym w bieżącym dokumencie. Można je przeglądać i edytować, przechodząc do Okno > Menedżer partytury i szukając w kolumnie Mapa perkusyjna MIDI. W prawie wszystkich przypadkach nazwa mapy powinna odpowiadać wybranej próbce.
- Mamy wejść: Mapy te są używane do interpretowania informacji z klawiatury MIDI i mogą odpowiadać typowi nut przypisanemu do tej samej wartości MIDI perkusji lub innej wartości wyjściowej. Domyślnie Finale dopasowuje mapę wejściową do mapy wyjściowej, dzięki czemu podczas grania nut na klawiaturze MIDI słychać dźwięki dostępne w wybranej bibliotece dźwięków.
Korzystanie z map perkusyjnych
Aby zademonstrować działanie map perkusyjnych, zaczniemy od dokumentu, który wykorzystuje trzy różne biblioteki dźwięków perkusyjnych.
Aby korzystać z wbudowanych map wejściowych Finale
- Wybierz narzędzie Proste wprowadzanie
- Wybierz ósemkę z palety Proste wprowadzanie lub naciśnij cyfrę 4 na klawiaturze numerycznej.
- Wprowadź poniższy fragment w takcie 1 na pięciolinii 1, zagraj w MIDI wysokość 36 (C2) dla bębna basowego (dolna nuta) i 60 (C4) dla werbla (górna nuta).
Jeśli nie wiesz, gdzie na klawiaturze znajduje się C2, spróbuj drugiego najniższego C. Jeśli pojawi się niewłaściwa nuta, naciśnij CTRL+Z, aby cofnąć i spróbować innej oktawie. - Naciśnij klawisze CTRL+STRZAŁKA W DÓŁ, aby przesunąć się w dół.
- Wprowadź ten sam fragment w 2. takcie 2 pięciolinii. Tym razem zagraj dźwięki MIDI 35 (H1) dla bębna basowego i 38 (D2) dla werbla.
- Naciśnij klawisze CTRL+STRZAŁKA W DÓŁ, aby przesunąć się w dół.
- Wprowadź ten sam fragment w 3. takcie 3. pięciolinii. Tym razem użyj dźwięków MIDI 43 (G2) dla bębna basowego i 50 (D3) dla werbla. (Główka nut werbla będzie wyglądać inaczej).
Jeśli pojawi się nieprawidłowa nuta, można użyć polecenia Transponuj nuty perkusyjne, aby poprawić wygląd i odtwarzanie.
Mimo że wartość MIDI perkusji była prawidłowa, Finale dodał nieprawidłowy typ nuty dla werbla w trzeciej ścieżce. Podczas gdy mapa dla tej pięciolinii (VDLite Finale Marching Percussion Map) zawiera pojedynczy typ nuty dla werbla, zawiera ona również inny typ nuty dla wartości MIDI 50, który jest podobnym dźwiękiem perkusyjnym: Snare Section Hits.
Podczas wprowadzania za pomocą klawiatury MIDI, Finale wybiera pierwszy typ nuty, który używa wprowadzonej wartości MIDI. W tym przypadku, Snare Section Hits jest na liście przed Snare Drum.
Dodatkowo, typ nuty dla uderzeń sekcji werbla nie jest zawarty w układzie perkusji dla tej pięciolinii, więc nie ma przypisanej pozycji na pięciolinii ani główki nut.
Oba problemy można łatwo rozwiązać poprzez transpozycję nut perkusyjnych.
Aby transponować nuty perkusyjne
- Wybierz narzędzie Zaznaczanie .
- Zaznacz na 3 pięciolinii 3 takt.
- Wybierz Przybornik > Transponuj nuty perkusyjne..
- Wybierz wartość MIDI 50.
- Wybierz Zmień wybraną nutę na > Snare Drums > Snare Drum > Snare Drum.
- Kliknij OK.
Teraz partia werbla dla tej pięciolinii powinna wyglądać identycznie jak dla pozostałych dwóch. Po prawidłowym wprowadzeniu wszystkich trzech pięciolinii partytura powinna wyglądać następująco. - Naciśnij przycisk odtwarzania aby usłyszeć ten fragment odtwarzany przy użyciu trzech różnych bibliotek dźwiękowych.
Mimo użycia różnych klawiszy na klawiaturze do wprowadzania nut, odtwarzane dźwięki są takie same. Dzieje się tak, ponieważ (domyślnie) Finale używa tej samej mapy dla wejścia i wyjścia. Ponieważ biblioteki Garritan, SmartMusic SoftSynth i Tapspace zmapowały werbel i bęben basowy do różnych wartości MIDI, konieczne jest zagranie tych dźwięków, aby poprawnie wprowadzić nuty na każdej klawiaturze.
Podczas wprowadzania nut perkusyjnych za pomocą klawiatury MIDI, można odwołać się do tabel mapy perkusyjnej MIDI dla SmartMusic SoftSynth, Garritan i Tapspace, aby zidentyfikować wysokość dźwięku MIDI przypisaną do każdego typu nuty, a następnie zapoznać się z tabelą nuta MIDI do wysokości, aby zidentyfikować wysokości dźwięku MIDI do odtworzenia na klawiaturze MIDI. Jest to najbardziej przydatne, jeśli istnieje tylko jedna lub dwie biblioteki dźwięków perkusyjnych, z których regularnie korzystasz.
Jeśli chcesz, możesz użyć innych wartości MIDI dla wejścia niż te zdefiniowane dla wyjścia. Może to być przydatne, jeśli regularnie przełączasz się między wieloma bibliotekami dźwięków perkusyjnych i chcesz używać tych samych klawiszy do wprowadzania typów nut, które są przypisane do różnych wartości MIDI dla wyjścia. W tym celu można przypisać tę samą mapę wejść perkusyjnych do niektórych lub wszystkich pięciolinii perkusyjnych.
Wskazówka: Podobnie jak Układy perkusyjne, Perkusyjne mapy wejść można dostosowywać i udostępniać w wielu plikach i pięcioliniach.
Aby zmienić mapę perkusyjną wejścia MIDI
- Choose MIDI/Audio > Ustawienia urządzeń > Wprowadzanie map perkusyjnych.
- Kliknij górne menu rozwijane (dla kanałów 1-16) i wybierz opcję General MIDI > General MIDI. Zrób to samo dla kanałów 17-32 i 33-48.
- Kliknij OK, aby wrócić do utworu.
- Wprowadź ten sam fragment w takcie 4 na 1 pięciolinii. Użyj wysokości dźwięku MIDI 35 (H1) dla bębna basowego i 38 (D2) dla werbla.
- Powtórz tę czynność dla pięciolinii 2 i 3, nadal używając dźwięków MIDI 35 i 38 dla bębna basowego i werbla dla obu pięciolinii.
Twój utwór powinien teraz wyglądać następująco:
Naciśnij przycisk odtwarzania. Mimo że w drugiej części przykładu użyto innych klawiszy, odtwarzane dźwięki są takie same jak w pierwszej części. Dzieje się tak dlatego, że chociaż mapa wejściowa (General MIDI) dla typów nut werbla i bębna basowego uległa zmianie, wartość MIDI dla wyjścia jest taka sama jak poprzednio (przypisana w Menedżer partytury). W związku z tym po naciśnięciu przycisku odtwarzania Finale wyzwala prawidłowe dźwięki odtwarzania dla Garritan Basic Orchestral Percussion, SmartMusic SoftSynth Percussion i VDLite Finale Marching Percussion.
Zaawansowane wskazówki i techniki perkusyjne
Ten samouczek obejmuje niektóre z najczęstszych i podstawowych scenariuszy wprowadzania i odtwarzania instrumentów perkusyjnych. Aby uzyskać bardziej zaawansowane instrukcje, takie jak zmiana między instrumentami tonalnymi i nietonalnymi na tej samej pięciolinii, tworzenie własnej mapy wejść, tworzenie niestandardowego układu perkusji i wiele innych zadań, zobacz Percussion.
Program Finale 27 w polskiej wersji językowej z polskimi materiałami oraz uaktualnienia do Finale 27 można kupić w naszym sklepie internetowym: kliknij tutaj