4.21 Arpeggio, oznaczenia < i >, łuki, filtry oraz wyszukiwanie i edycja linii (Tylko Sibelius Ultimate).
Notations > Lines > Line gallery (skrót L) zawiera specjalne linie używane w nutach, takie jak tryle, łuki, hairpins (oznaczenia graficzne < i >), glissanda itp. do wprowadzenia do partytury. Można także edytować istniejące linie i projektować nowe – 4.9 Edycja linii (tylko Sibelius Ultimate).
Tworzenie linii
Wszystkie linie są tworzone w ten sam sposób:
- Linie są tworzone automatycznie w miejscu wybranej nuty/pauzy lub mogą być umieszczane za pomocą myszy:
- Jeśli chcesz, aby linia była umieszczana automatycznie, wybierz nutę/pauzę, od którego ma się zaczynać, lub wybierz fragment nut, nad którym linia ma trwać.
- Jeśli chcesz umieścić linię za pomocą myszy, upewnij się, że nic nie jest zaznaczone – naciśnij klawisz Esc.
- Galeria Notations > Lines > Line wyświetla do ośmiu często używanych linii bezpośrednio na wstążce, w zależności od szerokości okna lub ekranu. Możesz klikać strzałki po prawej stronie galerii, aby przewijać listę w górę i w dół, lub kliknąć najniższą z trzech strzałek, aby otworzyć galerię i zobaczyć wszystkie linie wymienione według kategorii:
Linie wyświetlane bezpośrednio na wstążce to te z kategorii Common, która jest wstępnie ustawionym wyborem najpopularniejszych typów linii. Gdy otworzysz galerię, pierwszą kategorią będzie zazwyczaj kategoria Used (Używane), która pokazuje typy linii używanych w utworze: dzięki temu bardzo szybko i łatwo można ponownie wybrać tę samą linię.
Poniżej kategorii Used i Common wszystkie inne linie są wymienione w różnych kategoriach, z kategorią User-defined (Zdefiniowane przez użytkownika) na samym dole listy dla wszelkich różnych linii, które można utworzyć samodzielnie, a których nie można sklasyfikować w innych istniejących kategoriach. Każda wymieniona linia jest jednego z dwóch rodzajów: staff lines (linie pięciolinii) (które mają zastosowanie tylko do pojedynczej pięciolinii) i system lines (inie systemowe) (które mają zastosowanie do wszystkich pięciolinii i pojawiają się we wszystkich głosach).
- Wybierz linię, którą chcesz utworzyć w galerii. Linia zostanie automatycznie umieszczona w partyturze w wybranym obiekcie/fragmencie lub wskaźnik myszy zmieni kolor, aby pokazać, że jest „załadowany” obiektem – kliknij w partyturze, aby utworzyć linię.
- Aby wydłużyć linię o jedną nutę w prawo, naciśnij spację; aby cofnąć linię w lewo, wpisz Shift-spacja. Jeśli tworzysz linię podczas wprowadzania nut, linia będzie się automatycznie wydłużać w miarę dodawania kolejnych nut: wciśnij Shift+L, aby zatrzymać dalsze wydłużanie linii innej niż łuk lub wpisz Shift+S, aby zakończyć łuk (3.1 Wprowadzenie do wprowadzania nut). Możesz również przeciągnąć dowolny koniec linii za pomocą myszy. Linie systemowe nie mogą być przedłużane i cofane za pomocą klawiatury. Sibelius automatycznie wydłuża linie podczas wprowadzania krokowego nut (Step time) lub alfabetycznego – patrz Dodawanie linii podczas wprowadzania
- Gdy zaznaczony jest jeden z końców linii (oznaczony małą niebieską ramką), można również dokonywać niewielkich zmian jego położenia za pomocą klawiszy strzałek (z Control lub Command dla większych kroków).
Poniżej opisano różne kategorie linii, które następują po kategorii Common.
Glissandi
Zazwyczaj linia glissanda jest prosta i zawiera słowo gliss. pod kątem wzdłuż jej długości (chociaż Sibelius automatycznie pomija słowo, jeśli linia nie jest wystarczająco długa), lub czasami linia jest falista. Portamento (port.) jest podobne, ale zwykle jest reprezentowane tylko przez linię prostą.
Podobnie jak inne rodzaje obiektów w Sibeliusie (takie jak łuki i podziały nieregularne), linie glissanda są magiczne – inteligentnie przyciągają się do następnej nuty i unikają kolizji z kropkami rytmicznymi i akcydencjami, automatycznie zmieniając swoje punkty początkowe i końcowe w celu znalezienia najlepszego dopasowania. Dołączony tekst jest automatycznie wyświetlany lub ukrywany w zależności od długości danej linii i z uwzględnieniem dostępnej przestrzeni wokół niej. Właściwości każdego glissanda można edytować w Inspektorze; obejmuje to elementy sterujące do precyzyjnego dostosowywania położenia glissanda i określania obecności tekstu. Obsługiwane są również niestandardowe linie zdefiniowane przez użytkownika. Zachowanie glissanda magnetycznego można zastąpić, tworząc niemagnetyczną linię glissanda, która nie przyciąga nut i nie jest pozycjonowana automatycznie.
Aby utworzyć magnetyczną linię glissando, wybierz nutę (lub przednutkę), wpisz L i wybierz żądaną linię glissando. Spowoduje to narysowanie linii glissando do następnej nuty. Podczas wprowadzania nut, linie glissando automatycznie podążają za wysokością następnej nuty podczas zmiany wysokości. Aby utworzyć niemagnetyczne glissando, utwórz linię bez wcześniejszego wybierania nuty w partyturze.
Jeśli chcesz zmienić grubość fal używanych przez falistą linię glissando, edytuj linię (4.9 Edycja linii (tylko Sibelius Ultimate)) i wybierz inny rodzaj linii z menu rozwijanego Style.
W niektórych partyturach możesz potrzebować linii glissanda, która nie zawiera żadnego tekstu wzdłuż linii, nawet jeśli linia jest wystarczająco długa, aby tekst mógł zostać uwzględniony; na przykład, jeśli masz wiele glissand w partyturze, ale chcesz oznaczyć tylko kilka pierwszych wyraźnie tekstem. Aby to zrobić, zaznacz fragment zawierający glissanda i otwórz Inspektora – naciśnij klawisze Control+Shift+I lub Command+Shift+I. W sekcji Lines można zmienić tekst z Automatycznie, gdzie Sibelius ukryje lub pokaże tekst na podstawie długości i kąta linii, lub na On „Wł.” lub Off „Wył.”, aby wymusić na Sibeliusie pokazanie lub ukrycie tekstu wzdłuż linii. Można również zmieniać różne właściwości linii, na przykład dokładne położenie każdego końca linii i styl linii (czy jest to glissando, faliste glissando, portamento czy slide).
Aby zmienić grubość fali używanych przez falowaną linię gliss. lub ogólne style tych linii, patrz 4.9 Edycja linii (tylko Sibelius Ultimate).
Aby dostosować sposób odtwarzania tych linii, zobacz Gliss. i port….
Ozdobniki (tryle)
Tryle są tworzone z falowaną linią rozciągającą się do następnej nuty i mogą być przedłużane lub cofane jak każda inna linia. Jeśli chcesz utworzyć tryl bez falowanej linii , kliknij i przeciągnij uchwyt trylu w partyturze tak daleko, jak to możliwe w lewo.
Octave lines (Linie przenośników oktawowych)
Linie te są używane głównie w celu uniknięcia zapisu wielu linii dodanych na pięciolinii. Chociaż często używane w nutach dla instr. klawiszowych, linie te rzadko występują w nutach na inne instrumenty. Linie 8va i 15ma (odpowiednio dla jednej i dwóch oktaw w górę) oraz 8vb i 15mb (odpowiednio dla jednej i dwóch oktaw w dół) należą do kategorii linii oktawowych.
Jeśli wolisz nie używać włoskiej terminologii, możesz zmodyfikować linię tak, aby po prostu zapisana była jako 8 zamiast 8va, lub możesz zmodyfikować linię 8vb tak, aby móbyła 8va lub 8va bassa- 4.9 Edycja linii (tylko Sibelius Ultimate).
Pedaling (pedalizacja)
Oprócz standardowej linii pedalizacji, kategoria Pedaling zawiera różne inne linie pozwalające na zapisanie notacji ponownego naciśnięcia pedału z „wycięciem”. Można również tworzyć znaki pedału bez linii, gdzie puszczenie pedału jest oznaczone gwiazdką.
Aby dostosować sposób odtwarzania linii pedału, patrz Odtwarzanie linii pedału.
Repeat endings (volty)
Pierwsze, drugie i trzecie volty (1./2./3. takt) w kategorii Repeat endings (Volty) pojawiają się w górnej części systemu i mają zastosowanie do wszystkich instrumentów.
W dużych partyturach jeden lub więcej duplikatów pojawia się również w środku systemu (np. nad smyczkami w partyturach orkiestrowych) dla przejrzystości, podobnie jak w przypadku tekstu tempa i oznaczeń rewizyjnych. Możesz dostosować pozycje, w których pojawiają się te duplikaty, lub usunąć duplikaty indywidualnie – patrz Pozycje obiektów systemu.
Te linie volt są odtwarzane wstecz – patrz 1. i 2. linia volty.
Można tworzyć dowolne n-te linie volt, po prostu tworząc nową linię na podstawie istniejącej i zmieniając tekst na początku linii, a wszystkie będą odtwarzane zgodnie z oczekiwaniami – 4.9 Edycja linii (tylko Sibelius Ultimate).
Rit. and accel.
W kategorii Rit. and accel. dostępne są różne rodzaje linii rytmicznych i przyspieszających. Aby utworzyć je w partyturze, wystarczy kliknąć i przeciągnąć.
Ponieważ są to linie systemowe, linie rit. i accel. są powtarzane w partyturze w taki sam sposób, jak inne obiekty systemowe, np. tekst tempa, i są dołączane do każdego głosu.
W utworach klawiszowych i wokalnych linie rit. i accel. są zwykle pisane kursywą. W nutach chóralnych są one zapisywane na pięciolinii każdego śpiewaka, a nie tylko na górze. Aby to zanotować, należy utworzyć kursywą linię rit./accel. na górnej pięciolinii i użyć tekstu Expression do zapisania wskazówek na pozostałych pięcioliniach.
W solowych utworach klawiszowych instrukcje rit./accel. zwykle znajdują się między pięcioliniami. Aby to zanotować, wystarczy utworzyć linię rit./accel. nad górną pięciolinią i przeciągnąć ją w dół między pięcioliniami.
Aby dostosować wpływ linii rit./accel. na odtwarzanie, zobacz Rit./Accel….
Slurs (łuki)
Slurs to specjalny rodzaj linii – 4.8 Slurs (łuki).
Hairpins (graficzne oznaczenia < i >)
Hairpins czasami tłumaczone przez muzyków na spinki (graficzne oznaczenia < i >) są również na tyle wyjątkowe, że mają swój własny temat- 4.7 Hairpins (graficzne oznaczenia < i >).
Guitar lines (linie gitarowe)
Linie dla wszystkich popularnych technik gitarowych na tabulaturach i pięcioliniach można znaleźć w kategorii Guitar, wraz z kompletnym zestawem linii wskaźnikowych strun (zakreślona cyfra, po której następuje pozioma linia z haczykiem na prawym końcu), odpowiednich do umieszczenia zarówno nad, jak i pod pięciolinią. 3.8 Notacja gitarowa i tabulatura.
Brackets (klamry)
Klamry pokazujące, gdzie nuty obejmujące dwie pięciolinie powinny być grane jedną ręką w nutach na keyboardzie, oraz pokazujące, gdzie nuty powinny być podwójnie zatrzymane na instrumentach smyczkowych, znajdują się w kategorii Brackets. Podczas tworzenia tych linii kliknij i przeciągnij, aby utworzyć linie o żądanej długości. Upewnij się, że przeciągasz w górę, aby upewnić się, że klamra jest skierowany w tym samym kierunku, co pokazano w oknie dialogowym.
Lines (linie)
Kategoria Lines zawiera różne linie do różnych celów.
Linie przerywane służą do pokazywania zakresu oznaczenia, takiego jak cresc. Używaj tych linii zamiast wpisywać rząd myślników, ponieważ linie będą się automatycznie rozciągać lub kurczyć, jeśli odstępy w partyturze ulegną zmianie, podczas gdy rząd myślników pozostanie stałej długości.
Beam line – linia wiązań nutowych (belki) jest przeznaczona do rysowania na nutach w celu tworzenia niejasnych, specjalnych efektów. Grubość tej linii jest określana przez ustawienie na stronie Beams and Stems w sekcji Appearance > House Style > Engraving Rules, więc zawsze będzie odpowiadać grubości prawdziwych belek.
Znajduje się tu również ramka lub prostokąt, który jest wymagany do zapisu „ramkowego” używanego przez współczesnych kompozytorów klasycznych, takich jak Lutosławski. (Dla niewtajemniczonych, prostokąt lub „ramka” narysowana wokół grupy nut zwykle wskazuje, że powinny one być powtarzane w kółko w wolnym rytmie).
Aby wprowadzić ramkę, najpierw upewnij się, że nic nie jest zaznaczone w partyturze (naciśnij Esc), a następnie po prostu wybierz raczej przysadzisty prostokąt z kategorii Lines, kliknij w partyturze w miejscu, w którym ma znajdować się jeden róg prostokąta i przeciągnij przeciwległy róg. Jeśli narysujesz prostokąt wokół niektórych nut, będzie się on rozszerzał i kurczył, aby objąć nuty, gdy zmienią się odstępy między nutami.
Arrows (strzałki)
W kategorii Arrows znajdują się różne strzałki skierowane w różnych kierunkach i z różnymi rodzajami czarnych i białych grotów. Strzałki są czasami używane jako alternatywna notacja dla accelerando, a do tego służy gruba strzałka dołączona do systemu.
Arpeggios
Arpeggia (dla instr. klawiszowych i harfy) są tworzone z piątego układu klawiatury – 4.21 Arpeggios. Arpeggia tworzone z klawiatury automatycznie się pozycjonują i są dostosowywane do odpowiedniej długości, więc prawie zawsze są używane zamiast tych z galerii Notations > Line, ale są one dostępne tutaj na wypadek, gdyby były potrzebne do efektów specjalnych.
Viennese
Używane głównie przez kompozytorów Drugiej Szkoły Wiedeńskiej, linie Hauptstimme oznaczają najbardziej znaczący instrument we fragmencie; linie Nebenstimme oznaczają drugi najbardziej znaczący instrument.
Domyślne pozycje
Domyślne pozycje pionowe linii względem pięciolinii oraz domyślne pozycje poziome względem nut są zdefiniowane w sekcji Default Positions, która znajduje się w grupie Appearance > Design and Position. 8.4 Pozycje domyślne (tylko Sibelius Ultimate).
Resetowanie pozycji
Appearance > Design and Position > Reset Position (skrót klawiszowy Control+Shift+P lub Command+Shift+P) wyrównuje końce linii z nutami i przesuwa je do domyślnej pozycji pionowej. 7.9 Układ i formatowanie (tylko Sibelius Ultimate).
Przeformatowanie linii
Jak już się zapewne nauczyłeś, linie zachowują się bardzo inteligentnie, gdy zmienia się odstęp między nutami lub gdy nuty ulegają przeformatowaniu. Zasadniczo oba końce linii są niezależnie przymocowane do nuty lub innej pozycji rytmicznej, więc jeśli zmienisz odstępy między nutami, wszystkie linie w pobliżu odpowiednio się rozszerzą lub skurczą.
Wypróbuj to sam: po prostu umieść oznaczenie graficzne < lub > pod niektórymi nutami i spróbuj przeciągnąć jedną z nut w lewo i w prawo, aby zobaczyć, co się stanie. Co więcej, Sibelius automatycznie podzieli linie na dwa lub więcej systemów lub połączy je z powrotem, jeśli nuty ulegną drastycznemu przeformatowaniu. Więcej szczegółów na ten temat znajduje się poniżej.
Efektem ubocznym inteligentnego zachowania linii jest to, że nie musisz spędzać wieków na czyszczeniu linii w partiach instrumentalnych – Sibelius już się tym zajmie.
Łącza przez dwa lub więcej systemów
Aby wprowadzić linię, która przechodzi przez dwa lub więcej systemów za pomocą myszy, na przykład ten łuk:
nie wprowadzaj dwóch oddzielnych linii! Zamiast tego wystarczy wprowadzić jedną linię w normalny sposób, wybierając nutę i wpisując S w punkcie 1, a następnie naciskając spację, aż łuk rozciągnie się do punktu 2. Nawet podczas tworzenia linii za pomocą myszy nie trzeba przeciągać poziomo wzdłuż górnej pięciolinii – wystarczy przejść bezpośrednio do punktu 2 bez przechodzenia przez GO, a Sibelius zajmie się resztą.
Sibelius w rzeczywistości robi wiele sprytnych rzeczy w takich przypadkach – jeśli narysujesz 8va w więcej niż jednym systemie, Sibelius umieści ostrzeżenie (8) na początku drugiego systemu. Możesz zmodyfikować to, co napisze dla ostrzeżenia, edytując linię (4.9 Edycja linii (tylko Sibelius Ultimate)). Podobnie, oznaczenie < crescendo podzielonea między systemami będzie miało otwarty koniec po lewej stronie drugiego systemu.
W przypadku linii poziomych, takich jak 8va, Sibelius pozwala również przesuwać drugą połowę linii w górę i w dół niezależnie od górnej połowy, co jest przydatne w przypadku konieczności uniknięcia wysokiej nuty. Wystarczy wybrać fragment linii, który ma zostać dostosowany i przesunąć go w górę i w dół. Nie ma to zastosowania do < i >; jeśli to oznaczenie przechodzi przez więcej niż jeden system, nie można dostosować jego pionowej pozycji niezależnie w kolejnych systemach, ponieważ < i > przejdzie po przekątnej.
Jeśli linia przechodzi przez więcej niż dwa systemy, można dostosować pionowe położenie linii tylko w systemie pierwotnym i we wszystkich kolejnych systemach razem (innymi słowy, nie można dostosować każdego kolejnego systemu niezależnie).
Aby dostosować poziome położenie końców podzielonych części linii w więcej niż jednym systemie, zobacz stronę Lines w menu Appearance > House Style > Engraving Rule:
- Opcja RH end kontroluje odstęp między prawym końcem linii a końcem systemu.
- Pole wyboru LH end kontroluje, czy kontynuacja linii systemu zaczyna się wyrównana z początkiem oznaczenia tonacji. Domyślnie jest wyłączone, co powoduje wyrównanie z końcem oznaczenia tonacji.
Ukrywanie linii
Aby ukryć linię, wymaganą głównie do dodawania ukrytych oznaczeń < i > w celu dostosowania odtwarzania, zaznacz linię i wybierz kolejno opcje Home > Edit > Hide or Show (skrót klawiszowy Control+Shift+H lub Command+Shift+H). Więcej informacji na temat ukrywania obiektów można znaleźć w punkcie 2.10 Ukrywanie obiektów.
Dodawanie linii do wybranych fragmentów
W zaznaczeniach fragmentów można wprowadzać dowolny typ linii pięciolinii na wielu pięcioliniach (np. slur (łuki), tryle, crescendo i decrescendo itd.). Podczas dodawania linii do zaznaczonych fragmentów, linie zaczynają się od pierwszej nuty i kończą na ostatniej nucie zaznaczenia na każdej pięciolinii.
Naciśnij klawisz Spacja lub Shift+Spacja, aby wydłużyć lub skrócić wybrane linie.
Chcesz wiedzieć więcej? zapraszamy do zakupu polskiego podręcznika dla programu Sibelius- kliknij tutaj.
Jeśli kupisz program Sibelius lub uaktualnienie dla programu Sibelius, to polski podręcznik dla programu Sibelius otrzymasz za darmo! Program Sibelius oraz polski podręcznik można kupić w naszym sklepie internetowym www.audiofactory.pl